SO2R

Autor: Bogdan SP3RBR

Ładny znak prawda?

     Od wielu lat operatorzy na całym świecie używają dwóch transceiverów do pracy w zawodach. W USA wiele firm produkuje specjalizowane urządzenia, które pozwalają połączyć dwa TRX-y, PC, klucze, słuchawki, oraz wszystkie anteny w funkcjonalną całość.

Po co drugi TRX ?

     Czy zastanawialiście się co robi operator w czasie kiedy komputer całkowicie wyręcza go z nadawania CQ?. Zarówno na CW jak i na SSB - bezproduktywnie obija się! To jest najważniejszy czynnik , który każe zastanowić się nad tym jak poprawiać swoje rezultaty w zawodach. Jeżeli nie mamy perspektyw na kilka hektarów pod nowe wielkie maszty to usprawniając różne elementy wyposażenia swojej stacji również możemy znacznie poprawić swoje wyniki. Wielu z naszych kolegów marzy o lepszym droższym sprzęcie warto się zastanowić czy lepiej mieć np. dwa IC735 czy jednego 1000MP.
      Jeśli skorzystamy z możliwości jakie daje pełne wykorzystanie oprogramowania do pracy w zawodach to nawet bardzo prosty TRX znacznie zyskuje na efektywności. Najważniejszym czynnikiem , który należy brać pod uwagę przy wyborze TRX-a do pracy w zawodach jest możliwość podłączenia go do komputera. Dla wariantu pracy SO2R drugie radio może być nawet klasy TS830. Używając sprzętu z lampową końcówką na pozycji RADIO2, niedogodności z długim czasem przestrajania się z pasma na pasmo są w tym przypadku drugorzędne.

Nasz cel : jeśli nie możesz być silniejszy to bądź szybszy.


GW4BLE przy swojej stacji - zawsze w czołówce zawodów

     Zastanówmy się jak zacząć. Prawdopodobnie jest wśród naszych kolegów ktoś kto nie przepada za zawodami, mamy więc możliwość pożyczyć radio. Następnie trzeba przeanalizować prawdopodobny podział anten. Jeśli mamy tylko tribandera i druty na niskie pasma to już można zaczynać. Tribander do jednego radia a dipole z prostym przełącznikiem do drugiego.
     Bardziej elegancki układ to Yagi i dipole na radio1, a vertical wielopasmowy na radio2. Potrzebujemy jeszcze jakiś przełącznik do słuchawek. W zawodach telegraficznych radio1 kluczujemy za pomocą komputera, radio2 za pomocą klucza elektronicznego najlepiej z pamięcią. W zawodach fonicznych przydał by się Voice Keyer.
     Od tej chwili mamy pełne ręce roboty. W czasie kiedy komputer woła za nas CQ przełączamy przełącznik sluchawek na radio2 i sprawdzamy co się dzieje na innym paśmie. Jeśli nawet na początku nie od razu będziemy gotowi do robienia łączności na radio2 to już mamy całkiem nową jakość :

     Wkrótce jednak okaże się, że dorabianie łączności na drugim TRX kiedy nasze CQ przynosi raptem tempo 50-60 QSQ na godzinę jest coraz bardziej przyjemne. Przy tempie 60 QSO na godzinę około 35 minut komputer woła CQ a my mamy mnóstwo czasu na przeszukiwanie kolejnych kiloherców za nowymi stacjami. Jeśli znajdziemy 20 nowych stacji to już mamy tempo 80 na godz.

Najważniejszym czynnikiem, który decyduje o wyniku końcowym w większości zawodów jest ilość łączności - nie mnożnik. Dlatego radio2 używamy do wołania każdej nowej dla nas stacji. Po pierwszych próbach widzimy doskonale jak wiele zależy od naszej operatorskiej sprawności. W przeciwieństwie do sytuacji kiedy nadajemy np. na jednym paśmie używamy 6/6 + 2xGU5B - za naszą ewentualną porażkę zawsze winna jest propagacja , sobie nie mamy nic do zarzucenia. Przecież przesiedzieliśmy pilnie całe zawody wołając CQ.


OPROGRAMOWANIE

      Wszystkie popularne programy używane do logowania w zawodach posiadają możliwość obsługi dwóch TRX-ów. Najbardziej popularny w SP program CT został ostatnio wzbogacony o nowe możliwości wspomagające pracę SO2R. W dotychczasowej formie w celu zapisania łączności zrobionej na drugim radiu należało używać klawiszy ALT(.)

W wersji 9.66 pojawiła się nowa komenda :TWORADIO.

     Teraz program automatycznie przełącza się w pozycje RADIO2 za każdym naciśnięciem klawisza F1. Kiedy komputer kończy nadawanie CQ wraca do pozycji RADIO1. W przypadku pracy na SSB ta opcja będzie działać po zainstalowaniu DVP. Okno wywoływane klawiszem F8 (Check Partial) mamy teraz w podwójnym wydaniu co doskonale przyspiesza sprawdzanie czy stacja, którą słuchamy na drugim radiu jest dla nas nowa. Po co podłączać TRX do komputera ?

Najważniejszym narzędziem z którego będziemy mogli korzystać jest BAND MAPA.

     W czasie kiedy przeszukujemy pasmo i wołamy stacje znaki zrobionych stacji zapisywane są do BAND MAPY według częstotliwości ich pracy. Kiedy ponownie zaczynamy kręcić gałką VFO w górę lub dół pasma mamy doskonałą orientacje w których miejscach nie warto czekać na znak obleganej stacji i tracić czas bo z BAND MAPY widać, że jest to częstotliwość na której 15 minut temu robiliśmy np.PJ1B.
     Często wydaje nam się, że już naprawdę nic nowego nie można znaleźć a tu wyraźnie z BAND MAPY wynika, że mamy całe 10 KHZ nie wypełnione żadnym znakiem. Kolejnym nieocenionym narzędziem jest zapisywanie znakówstacji które nam nie odpowiedziały za pierwszym razem.

Załóżmy następujący scenariusz :

przeszukujemy pasmo , odbieramy znak, zapisujemy, wołamy - jeśli dostajemy odpowiedź to ENTER - jeśli nie to CTRL ENTER i jedziemy dalej.
Czas poświęcony na odebranie i zapisanie znaku w każdej chwili możemy odzyskać. Po jakimś czasie trafiamy na wolny kanał i próbujemy wołać CQ. Po naciśnięciu klawisza F1 komputer woła CQ , a my naciskamy ALT + --> i ustawiamy kursor BAND MAPY na znak stacji do której chcemy wrócić.


okno z otwartą BAND MAPĄ w programie CT - K1EA

     Jeżeli na nasze CQ nie ma odpowiedzi naciskamy ENTER i TRX przestraja się na częstotliwość uparciucha. W polu znaków pojawia się jego znak, naciskamy F4 i jeżeli jest odpowiedź to F2 jeśli dalej nic to ALT + F4 - wracamy na swoją częstotliwość i F1.
     Następnym razem każde kolejne naciśnięcie ALT+F4 pozwoli nam ponawiać próby dowołania się i powrotu na swój kanał w celu dalszego wołania CQ. Jeżeli radio, które podłączyliśmy do komputera jest sprzętem tanim i prostym to możliwości szybkiego przestrajania się z pasma na pasmo z pozycji klawiatury na z góry ustaloną częstotliwość ogromnie podnosi komfort i szybkość pracy. Przy pracy split na 80m lub 40m tylko posiadacze FT1000 lub IC781 mogą starać się zawołać stacje z USA szybciej od nas.
      Jeśli pracujesz w kategorii Assisted naciskasz trzy klawisze i jesteś w dowolnym paśmie i na dowolnej częstotliwości w ułamku sekundy. Każdy z popularnych programów pozwala na podgląd informacji z sieci DX Cluster. Informacje te automatycznie uzupełniają obraz sytuacji w paśmie na naszej BAND MAPIE.


stacja KQ2M - BIG GUN


DRUGI KROK

Jeżeli pierwsze próby w pracy SO2R dały oczekiwany postęp to czas teraz na udoskonalanie tego co nam zawsze przychodzi z trudem.KABELKI KABELKI KABELKI.

1. Ręczny przełącznik do zamiany funkcji RADIO1 na RADIO2 - CW. Korzystaliśmy z interfejsu, który kluczował nam RADIO1 z komputera a RADIO2 kluczowaliśmy z klucza elektronicznego - podwójny przełącznik doskonale spełni to zadanie.

2. Automatyczny przełącznik - przełączający słuchawki. Miniaturowy przekaźnik sterowany np. z wyjścia PTT RADIO1 - zawsze kiedy nadajemy to słuchawki przełączane są na RADIO2. W przypadku słuchawek możliwości przełączania są ogromne - można to skomplikować do granic absurdu. Mamy przecież prawe i lewe ucho.

3. Ręczny przełącznik do przełączania Voice Keyer-a oraz mikrofonu. Jeden z najtrudniejszych elementów do zbudowania w godzinę przed zawodami. W tym przypadku wszystko zależy od rodzaju sprzętu jaki używamy.


ZAKŁÓCENIA

     W zależności od konfiguracji naszych anten niczego nie można przewidzieć bez przeprowadzenia wstępnych prób.
     Na początku należy zdefiniować czy poprawę możliwości odbioru w jakimś paśmie przyniesie zmniejszenie poziomu harmonicznych czy też nasz odbiornik jest blokowany z powodu silnego sygnału o dowolnej częstotliwości. Od wielu lat bardzo prosta metoda polega na zastosowaniu pół falowych lub ćwierć falowych pętli z kabla koncentrycznego.
     Posłużę się przykładem: RADIO1 nadaje na 14005, RADIO2 odbiera na 28010 drugą harmoniczną o poziomie 59+40db. Jeżeli na wyjście TX-a włączymy równolegle zwarty odcinek kabla o długości elektrycznej ćwierć fali pasma 20 metrów to uzyskamy obniżenie wartości harmonicznej w paśmie 28 Mhz od 20 do 40db. Będziemy w dalszym ciągu mieli problem na 28010 ale znacznie mniejszy.
     Bywa też tak, że obniżenie wartości harmonicznej niewiele poprawia dlatego, że wartość sygnału o częstotliwości 14 Mhz już przesterowuje wejście odbiornika. Żeby to sprawdzić podłączamy na wejście RX-a otwarty odcinek kabla koncentrycznego o długości elektrycznej pół fali pasma 10 metrów co skutkuje zwarciem dla pasma 20 metrów. Skuteczność tłumienia takich pułapek jest wprost proporcjonalna do jakości użytego kabla koncentrycznego. Znam przypadki pracy w kategorii M/M na Cubical Quad-dzie z mocami 1500 W na kilku pasmach naraz.
     Wiele stacji stosuje filtry pasmowe o mocy 100-200W lub filtry włączane tylko w tor odbiorczy (bardzo proste do włączenia w TRX ICOM).
     Każda próba poprawienia możliwości naszej stacji będzie wymagała coraz większej ilości różnego rodzaju przełączników do anten, pętli przeciwzakłóceniowych, filtrów pasmowych itp. Brzmi to groźnie, ale możemy to wszystko robić etapami w naszym domu.
     Dla większości z nas postęp na zewnątrz już dawno ograniczyli wszelkiej maści inspektorzy, administratorzy i miłośnicy całodobowej telewizji.


BIG GUNS TEŻ MAJĄ PROBLEMY


Ostatnia aktualizacja 04-01-2002
przez Tomka SP3DWQ